Szkice zebrane w niniejszym tomie powstały jako rezultat swobodnych analiz oraz eksperymentów myślowych dotyczących rzeczywistości, do której jesteśmy przyzwyczajeni. Wypełniające nasz świat, mniej lub bardziej błahe zjawiska, takie jak polityka, edukacja, nauka, rozrywka, sztuka, religia, ale też życie i śmierć, ujęte zostały przez pryzmat poważnego potraktowania naiwnych pytań: 'po co', 'dlaczego', 'co by było gdyby'.
Książka składa się z wielu badań i ćwiczeń filozoficznych dotyczących podstawowych kwestii metafizycznych, epistemologicznych i aksjologicznych, obejmujących pytania: co mogę wiedzieć, co powinienem czynić, czego mogę się spodziewać, a przede wszystkim: kim jestem i skąd pochodzę. Punktem wyjścia są Medytacje Descartes’a, odczytane w kontekście poglądów św. Augustyna i badań Husserla, jednak w pracy odniesienia do przeszłych i współczesnych doktryn filozoficznych zostały ograniczone do minimum, podobnie jak specjalistyczna terminologia (wskazówki na temat źródeł i powiązań omawianych idei znajdują się w uzupełniających główny tekst Komentarzach).
Przez ostatnich sto pięćdziesiąt lat w filozofii zaszły olbrzymie zmiany, dotyczące nie tylko poruszanych przez nią tematów, ale również sposobu jej uprawiania. Ta przeważnie prywatna i swobodna refleksja ludzi kierowanych naturalną ciekawością i potrzebą badania fundamentalnych zagadnień stopniowo przekształciła się w zwyczajną profesję, uprawianą pod patronatem i nadzorem instytucji, najczęściej państwowych, ocenianą i wynagradzaną niczym praca etatowych urzędników. Choć liczba publikacji filozoficznych stale rośnie, chociaż mnożą się rankingi i listy specjalistycznych czasopism oraz wydawnictw, jakość tej produkcji jest coraz słabsza i z pewnością nie ponadczasowa. Zwykły człowiek, który oczekiwałby przynajmniej prób odpowiedzi na tradycyjne filozoficzne pytania, może poczuć się zawiedziony, a ktoś, kto zna klasyków - znudzony i poirytowany. Jeśli od razu nie spotka się z deklaracją, że tradycyjne pytania są przestarzałe, będzie miał do czynienia albo z ubranymi w uczony żargon banałami, albo mętnymi zaklęciami, albo scjentystyczną paplaniną, małpującą metody i język nauk przyrodniczych lub społecznych. Jeśli dodamy do tego wszechobecne myślenie proceduralne, znajdujące wyraz w tym, że ludzie rozumują i wyrażają się tak, jak sztuczna inteligencja, okaże się, że w tej intrygującej epoce, w której żyjemy, myśl filozoficzna przeżywa głęboki regres. Zebrane w tym tomie teksty są próbą odpowiedzi na pytania o źródła i naturę kryzysu filozofii. Odpowiadając na nie, autor rozważa założenia i wartości leżące u podstaw powszechnie dziś przyjmowanego obrazu świata, technokratyczne i demokratyczne przesądy, których nie tylko nie kwestionuje się, ale zwykle nie dostrzega, a także automatycznie uznawane autorytety, kontrolujące przekaz informacji. Refleksja nad tymi zjawiskami pozwala zrozumieć, dlaczego tak rzadką postawą są dziś w filozofii sokratejska krnąbrność i sceptyczny dystans. Damian Leszczyński - profesor filozofii, publicysta, tłumacz, autor licznych publikacji naukowych z zakresu teorii poznania, filozofii nauki i filozofii polityki, a także esejów i prac popularnonaukowych. Ważniejsze książki: Ciągłość i zerwanie w historii wiedzy (2008), Struktura poznawcza i obraz świata (2010), Realizm i sceptycyzm (2012), Demon zwodziciel (2015), Polityczna eschatologia (2018).