A sociologist is able to track changes in social, moral, and religious
condition of successive generations of Polish youth. With respect to moral and
religious condition, the slow succession of one generation by another may lead
to significant changes in society as a whole. This would mean that the
transmission of religious and religiously motivated values and moral norms in
the family would be disturbed, or perhaps even interrupted. Picture of the
Polish youth is volatile and diverse, be it today or during the past several
years. Especially the latter view seems extremely important, both from a
theoretical and practical point of view. Contemporary youth changes
dynamically and in short intervals, in diverse ways depending on a given
social environment. An excerpt from Introduction
Janusz Mariański, znany socjolog religii i socjolog moralności z Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, zwraca uwagę na wieloparadygmatyczność
socjologii religii na tle krytyki tezy sekularyzacyjnej oraz na nowe formy
religijności i duchowości domagające się nowych modeli interpretacyjnych w
odniesieniu do współczesnych przemian religijności i duchowości (teza
desekularyzacyjna). Jeśli nawet sekularyzacja jest jeszcze nie zakończonym
procesem, to nie oznacza to jeszcze, że religia wciąż umiera, przeciwnie, jej
losy stają się coraz bardziej złożone i wieloaspektowe, jesteśmy świadkami
powstawania nowych form religijności i duchowości. Można by powiedzieć, że
coraz więcej ludzi współczesnych, postawionych wobec alternatywy ,,religijność
kościelna albo niereligijność” decyduje się na trzecią drogę, a mianowicie, na
religijność pozakościelną, będącą ,,pluralistyczną i nieciągłą trajektorią
biografii”. Poza Kościołami rozwijają się różne formy duchowości (,,nie jestem
religijny, ale poszukuję duchowości”). W związku z tym nasuwa się uzasadnione
pytanie o status socjologii religii. Czy kształtująca się już socjologia
duchowości nie powinna zastąpić tradycyjnej socjologii religii? Czy obydwie
subdyscypliny socjologiczne powinny istnieć obok siebie jako równouprawnione i
wzajemnie uzupełniające się, czy też socjologia duchowości jest integralną
częścią socjologii religii?
Opracowanie niniejsze nie ma charakteru stricte socjologicznego, do pewnego
stopnia ma interdyscyplinarny charakter. W klasycznym sensie socjologia
religii i socjologia Kościoła powinna utrzymywać teoretyczny i normatywny
dystans wobec badanej rzeczywistości religijnej i kościelnej. W warstwie
interpretacyjnej i wyjaśniającej podejmujemy jednak niekiedy swoisty dialog z
katolicką nauką społeczną, przy zachowaniu stanowiska socjologicznego w
warstwie diagnostycznej. Fragment Wstępu
Ksiądz Profesor Janusz Mariański jest wybitnym socjologiem religii i
socjologiem moralności, autorem wielu znanych prac z tych dziedzin. Jest też
ekspertem od katolickiej nauki społecznej, dzięki czemu w jego twórczości
stricte naukowej obecna jest również perspektywa teologiczna. Niniejsza
książka jest w pewnym stopniu zwieńczeniem dotychczasowego bogatego dorobku
Autora, otwiera jednak nową perspektywę teoretycznej refleksji socjologa
religii. Fragment Wprowadzenia
W życiu społecznym autenetyczne aurytety są niekiedy zastępowane liderami,
idolami, profesjonalistami, guru, celebrytami, błyskotliwymi dyletantami czy
pseudoauteoretytetami, a w nauce - mentorami, tutorami, eksperymentami itp.
Współcześnie zauważa się nawet niszczenie etosu Uniwersytetu i etosu Mistrza.
ze wstępu
Monografia stanowi interesujące kompendium wiedzy z zakresu godności ludzkiej
naświetlonej w perspektywie filozoficznej, teologicznej i społecznej. Jej
wartością dodaną jest analiza procesu wychowania do wartości progodnościowych
w perspektywie teoretycznej i praktycznej, ze szczególnym uwzględnieniem roli
rodziny w tym procesie. Książka jest uzupełnieniem literatury obejmującej
wielorakie aspekty kategorii godności ludzkiej, analizowanej w kontekście nauk
humanistycznych i społecznych. Publikacja znajdzie zastosowanie w kształceniu
humanistów na wielu kierunkach studiów, a także będzie stanowić inspirację do
dalszych badań naukowych. Opracowanie nie daje recept na indywidualnie i
społecznie godne życie, chociaż można w nim odnaleźć pewne wskazania
praktyczne, a nawet wyraźne wartościowanie badanych zjawisk i procesów
społecznych. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Leśniak-Moczuk Godność
człowieka stała się hasłem przewodnim w wielu debatach społeczno-politycznych,
a obecnie trafiła także do nauk pedagogicznych i psychologii. Liczne programy
i materiały dydaktyczne dotyczą właśnie godności człowieka, choć podejścia do
włączania tej koncepcji są różne. Mówiąc o poszanowaniu godności człowieka na
tle edukacji poznawczej i emocjonalnej, musimy zapytać, dlaczego oba aspekty
mają relewantne znaczenie. Na tak postawione pytanie daje konstruktywną
odpowiedź w niniejszej publikacji ks. prof. Janusz Mariański, uznany znawca
socjologii religii i socjologii moralności. Autor kieruje uwagę na relację
godności osoby ludzkiej i wychowania progodnościowego. Jego refleksje jako
wytrawnego socjologa przedstawiają podstawy teoretyczne zagadnienia i
perspektywę konsekwencji dla edukacji na rzecz poszanowania przyrodzonej i
niezbywalnej godności człowieka, która stanowi źródło wolności i praw
człowieka i obywatela. Jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz
publicznych (art. 30 Konstytucji RP). Również papież Franciszek podkreśla
wyjątkową rolę edukacji w ochronie środowiska i godności człowieka,
zaznaczając, aby nowe pokolenia były wychowywane do troski o godność człowieka
i wspólny dom. Czytelnikami recenzowanej publikacji będą nie tylko
przedstawiciele nauk pedagogicznych, psychologowie i socjologowie, ale także
teologowie, filozofowie, religioznawcy, jak również reprezentanci innych
dyscyplin humanistycznych, np. kulturoznawstwa. Z recenzji ks. prof. dr. hab.
Cypriana Rogowskiego
