Przemysław Dakowicz Livres

W ramach akcji zarażania dobrem, którą Małgorzata Musierowicz rozpoczęła w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku, wydając Szóstą klepkę, Dział Rozwoju Dydaktycznego i Katedra Literaturoznawstwa Wyższej Szkoły Humanistyczno- Ekonomicznej w Łodzi zaprosiły wszystkich amatorów (amo, amare, amavi, amatum) Jeżycjady na WIELKI FESTIWAL MUSIEROWICZOWSKI, który odbył się 8 i 9 czerwca 2006 roku w naszej Uczelni. Podczas Festiwalu znakomici literaturoznawcy rozprawiali o twórczości poznańskiej pisarki, pokazana została ekranizacja Kłamczuchy, wszyscy chętni mogli skosztować potraw, które tak dobrze służą Borejkom (m.in. paluszków Aspazji), potem zaś obejrzeliśmy turniejowe zmagania młodzieży ogarniętej głęboką i nieuleczalną borejkomanią.

Tom „Obcowanie. Manifesty i eseje” jest zbiorem wypowiedzi programowych, esejów, notatek i rozmów, które koncentrują się wokół zasadniczych pytań o kondycję i kształt kultury na przełomie wieków XX i XXI. Zadającemu pytania i poszukującemu diagnoz autorowi kultura jawi się jako continuum, jako przestrzeń nieprzerwanej rozmowy teraźniejszości z przeszłością, jako dialog rozmaitych stanowisk i punktów widzenia. W części pierwszej autor zastanawia się nad stanem polskiej kultury po komunizmie, pytając o kształt zbiorowej świadomości Polaków, a także o to, czy i jaka tożsamość jest nam dzisiaj potrzebna. Istotny punkt odniesienia dla tych rozważań stanowi myśl poprzedników, m.in. Maurycego Mochnackiego i Stanisława Brzozowskiego, a także twórców współczesnych (Rymkiewicz, Polkowski). W części drugiej autor podejmuje próbę wskazania i opisania źródeł obecnego kryzysu w sferze duchowości. Interesują go jednostkowe, celne artystycznie próby zaradzenia owemu kryzysowi, wysiłki zmierzające do odbudowania w literaturze/sztuce epistemologii i aksjologii wyrosłej z tradycji chrześcijańskiej. „Bohaterami” tekstów składających się na tę część rozważań, zatytułowaną Nowoczesność schizofreniczna, są twórcy tej miary, co Vincent van Gogh, Thomas Merton czy Czesław Miłosz. W notatkach, które dały tytuł całemu działowi, zaprezentowany został projekt nowego języka literatury, który posiadałby zdolność mówienia o współczesności bez utraty kontaktu z tradycją. Teksty składające się na tom „Obcowanie. Manifesty i eseje” wyrosły z postawy, którą autor definiuje jako „otwarcie na dialog, gotowość do uczestniczenia w sporze o wartości zasadnicze, tęsknotę za czymś, co usiłuje nazwać paradoksalne słowo widniejące na okładce książki”.

Pisarską biografię Różewicza otwierają młodzieńcze wiersze religijne publikowane w miesięczniku Związku Sodalicji Mariańskich Uczniów Szkół Średnich w Polsce „Pod Znakiem Marji”, zamykają zaś prośba o chrześcijański pochówek, stwierdzenie przynależności do Kościoła katolickiego oraz ekumeniczne wezwanie do zgody między „rozdzielonymi wyznaniami” i do przezwyciężania różnic dzielących „kultury i narody”. Między tymi biegunami rozciąga się wielowątkowa twórczość poetycka, prozatorska i dramaturgiczna Różewicza, który przez wiele lat przedstawiany był przez badaczy literatury jako apostata, ateista lub – w najlepszym razie – agnostyk. Do takiego postrzegania autora Głosu Anonima przyczyniły się jego własne dzieła, ze słynnymi wierszami Lament i Ocalony na czele, oraz specyficzny kształt powojennego życia społeczno-kulturalnego, którego komunistyczni inżynierowie wyjątkowo ochoczo akcentowali wątki w kulturze i sztuce współbrzmiące z bliską im ideologią.

Ćwiczenia duchowne to poetycki szkic do portretu cywilizacji śródziemnomorskiej w jej schyłkowym stadium, które w innym miejscu nazywa Dakowicz „nowoczesnością schizofreniczną'. Czy poezja po katastrofie jest jeszcze zdolna dotknąć tego, co realne? A może jej jedyny i ostateczny sens stanowi język – sam na siebie wskazujący, w siebie uwikłany, w sobie się przeglądający? Pytania te brzmią w każdym z poematów. Tak przemawia rozbita, zdezintegrowana, ironiczna świadomość kulturowa człowieka współczesnego, podejmująca karkołomną próbę scalenia obrazu świata. Wszystkie sensy rodzą się tu w dialogu z przeszłością – z chrześcijańską literaturą mistyczną, z filozofią Kierkegaarda i jego następców, z myślą modernizmu. Podmiot tej poezji nie jest jednorodny – to raczej osobowość mnoga, mówiąca wieloma odrębnymi językami, usiłująca okiełznać bełkot dobywający się z jej własnego wnętrza, poszukująca dróg kulturowej i duchowej reintegracji. „Kiedy mówię, moje serce nie mówi wraz ze mną' – powtarza autor Ćwiczeń duchownych za Anneliese Michel, najsłynniejszą opętaną XX wieku. Tę niepokojącą formułę odnosi do kultury ostatnich stu kilkudziesięciu lat, zmuszając czytelnika, by udzielił własnej odpowiedzi na najbardziej palące pytania współczesności. Przemysław Dakowicz - ur. w 1977 r. w Nowym Sączu; poeta, eseista, krytyk literacki, historyk literatury; doktor nauk humanistycznych; adiunkt w Katedrze Literatury i Tradycji Romantyzmu Uniwersytetu Łódzkiego; współpracownik dwumiesięcznika literackiego „Topos”. Wydał siedem tomów poetyckich, m.in. Place zabaw ostatecznych (2011), Teorię wiersza polskiego (2013), Łączkę (2013), Boże klauny (2014) i Ćwiczenia duchowne. Poematy („Sic!”, 2016), książki historycznoliterackie i krytycznoliterackie Helikon i okolice. Notatki o poezji współczesnej (2008), „Lecz ty spomnisz, wnuku”. Recepcja Norwida w latach 1939–1956. Rzecz o ludziach, książkach i historii (2011), Obcowanie. Manifesty i eseje („Sic!”, 2014), Poeta (bez)religijny. O twórczości Tadeusza Różewicza (2015), a także Przeklęte continuum. Notatnik smoleński (2014) i Afazję polską („Sic!”, 2015). Jego twórczość poetycka i eseistyczna koncentruje się wokół dwóch kręgów zagadnień – portretuje cywilizację europejską w epoce „nowoczesności schizofrenicznej” oraz pyta o kształt polskiej świadomości historycznej i kulturowej po komunizmie. Jako literaturoznawca zajmuje się związkami między współczesnością i romantyzmem, wpływem ideologii komunistycznej na kształt literatury oraz pograniczem poezja–religia. Otrzymał kilka nagród, ostatnio – Nagrodę Literacką 'Skrzydła Ikara', przyznawaną przez Bibliotekę Narodową (za Afazję polską, 2015).

Afazja polska jest pr�bą zmierzenia się z nieopowiedzianą lub słabo znaną historią XX wieku.Wychodząc od konstatacji, że Polska po komunizmie przypomina człowieka, kt�ry w wyniku traumatycznych doświadczeń utracił zdolność autoekspresji oraz umiejętność określania własnego miejsca w świecie, odtwarza Przemysław Dakowicz pierwsze akty niemieckiego i sowieckiego terroru, wymierzonego przede wszystkim w polskie elity kulturalne, społeczne i polityczne.Eseje zebrane w tomie koncentrują się wok�ł najbardziej symbolicznych wydarzeń pierwszych miesięcy II wojny światowej, widzianych wszelako przez pryzmat skomplikowanego procesu społeczno-kulturowej inżynierii, trwającego od jesieni 1939 roku do przełomu lat 80. i 90. minionego stulecia.

Afazja polska jest pr�bą zmierzenia się z nieopowiedzianą lub słabo znaną historią XX wieku. Przez przeszło cztery dekady PRL-u kształtowana była fałszywa i niepełna wizja polskiej rzeczywistości, spreparowana tak, by służyła interesom innych. Polska po komunizmie przypomina człowieka, kt�ry w wyniku ciężkiej choroby lub traumatycznych doświadczeń utracił zdolność m�wienia, zamknął się w sobie i nie potrafi uwolnić się od tragicznych wspomnień.

W tomie Kwatera zmartwychwstałej pamięci zebrane zostały wszystkie (również te dotychczas nigdzie niepublikowane) eseje, reportaże oraz notatki diariuszowe Przemysława Dakowicza na temat prac poszukiwawczych i identyfikacyjnych prowadzonych przez zespół prof. Krzysztofa Szwagrzyka na powązkowskim Cmentarzu Wojskowym w Warszawie.

Teksty z książek poetyckich AlboAlbo, Place zabaw ostatecznych, Teoria wiersza polskiego, Łączka, Boże klauny, Ćwiczenia duchowne. Poematy. Wśród rozmówców Tomasz Burek, Jarosław Marek Rymkiewicz, Jan Stolarczyk, Wojciech Kass, Barbara Schabowska, Robert Rutkowski i Maciej Robert. Skoro już jesteśmy przy nazwiskach współczesnych proroków, na chybił-trafił: Baudrillard, Derrida, Deleuze, Lyotard Nasi literaturoznawcy bardzo lubią te wszystkie imaginaria pojęciowe. No, nie udawajmy, że nie przejawiam żadnej skłonności w tym kierunku W kontekście symulakrów i symulacji proszę zajrzeć do szóstej części Ćwiczonego, w ogóle cały poemat poświęcony jest owemu splotowi zagadnień: języka, rzeczywistości, metafizyki, wiary. Podobnie w Wyrzygnąć (podtytuł: Traktat o całości). A schizoanaliza, a kłącze, a para pojęć: krytyka i klinika? Wszystko to Pan u mnie znajdzie oczywiście, przede wszystkim w schizofrenicznym dyptyku Boże klauny/Ćwiczenia duchowne. Nawet Teoria wiersza polskiego jest projektem rizomatycznym [...]