Tarczyński Jan Livres

Książka jest pr�bą przybliżenia los�w najciekawszego pojazdu Kolumny Samochodowej Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, kt�ry przetrwał dziejową zawieruchę i jest dzisiaj eksponatem stołecznego Muzeum Techniki i Przemysłu Naczelnej Organizacji Technicznej ? Federacji Stowarzyszeń Naukowo- Technicznych. Ten unikatowy samoch�d to amerykański Cadillac 355D Series 30 Fleetwood 7 Passengers Limousine, zam�wiony w końcu 1934 roku dla Marszałka J�zefa Piłsudskiego, Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych i Ministra Spraw Wojskowych, a sprowadzony do kraju w początku następnego roku. Wykonany jednostkowo (edycja specjalna) dla J�zefa Piłsudskiego, jako rozwinięcie seryjnego pojazdu tej marki, miał szereg zmian i udogodnień, podnoszących bezpieczeństwo i wygodę użytkownika.

6 sierpnia 1944 roku Dowódca Armii Krajowej wysłał do Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych w Londynie depeszę o uruchomieniu przez oddziały podległe mu w Warszawie 5 czołgów i liczbę tę można określić jako prawdopodobną. W czasie Powstania oddziały Armii Krajowej wprowadziły do walki 4 zdobyczne samochody pancerne (w tym jeden „półpancerny” uzyskany w lipcu, przed rozpoczęciem działań bojowych) oraz jeden improwizowany – „Kubuś”. „Kubuś”, zbudowany przez powstańców dzielnicy Powiśle jako wóz desantowy, przeznaczony do szturmu na niemieckie punkty oporu, był wynikiem rozpaczliwych poszukiwań realnych środków bojowych, wzmacniających działania słabo uzbrojonych żołnierzy. Decyzja o zbudowaniu wozu pancernego została podjęta na Powiślu, w dowództwie Grupy „Krybar”. Koncepcja jednak powstała w elektrowni, gdyż to jej załodze najbardziej dawali się we znaki Niemcy ostrzeliwujący Powiśle. Myśl towarzysząca przy budowie „Kubusia” w głównej mierze skierowana była na planowany atak na Uniwersytet. Improwizowana pancerka uzbrojona była w karabin maszynowy produkcji radzieckiej, miotacz ognia oraz broń ręczną załogi, a jego pancerz miał stanowić osłonę dla szturmujących powstańców.

Łazik był małym wozem dowodzenia na niskim szczeblu, poza tym służył do rozpoznania. Była to maszyna półterenowa i w wojsku cieszyła się dużym uznaniem. Takim samym uznaniem cieszyła się na rynku prywatnym osobowa „508-ka” i cała jej produkcja była stale wysprzedana naprzód, a gdy min. Piasecki (Julian, wiceminister komunikacji – przyp. J. T.) w 1936 roku ograniczył jej produkcję, popyt na nie spowodował konieczność importowania tego typu samochodu w pewnej ilości z Włoch.”(…) Dyrektor techniczny PZinż. w latach 1937–1939 inż. Jan Dąbrowski, stwierdził przed wspomnianą „Komisją…” 27 listopada 1941 roku, że „Łazik”, budowany na podwoziu samochodu Polski Fiat 508 III, miał być w założeniu konstrukcją nieskomplikowaną: „coś w rodzaju czterokołowego motocykla”.