Słomka Tomasz Livres

Ostatnie lata obfitowały w doniosłe dla polskiego ustroju, i szerzej systemu politycznego, wydarzenia i jubileusze. W 2017 r. obchodziliśmy dwudziestą rocznicę uchwalenia Konstytucji RP, zaś rok 2019 pozwala na refleksyjne spojrzenie na 30 lat polskich przemian po obradach Okrągłego Stołu. Z tej perspektywy czasowej doskonale widać osiągnięcia i deficyty transformacji systemowej w naszym państwie. Sporów o tę transformację, zarówno naukowych jak i politycznych, jest bardzo wiele. Konstytucja nie jest monumentem ze spiżu a swego rodzaju żywym organizmem, sercem systemu politycznego, którego niedomagania, lub co gorsza niedomagania wywołane destrukcyjnymi działaniami różnych podmiotów systemu politycznego, mogą doprowadzić do kryzysu i dysfunkcji (czasem anomii) panującego w państwie porządku. Obowiązkiem naukowców jest zatem zdiagnozowanie istoty zmian we współczesnej demokracji konstytucyjnej oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy rodzi się nowy model demokracji nieliberalnej czy też totalitarnej. Autorzy publikacji dokonują wnikliwej analizy stanu demokracji konstytucyjnej w Polsce. Podjęty temat jest ważny, tak w płaszczyźnie teoretycznej, jak i poznawczej. Lektura publikacji poszerza z jednej strony stan wiedzy czytelniczej w zakresie standardów demokracji liberalnej, ale przede wszystkim w zakresie jej zagrożeń występujących w obszarze naszego państwa. Cennym walorem omawianej monografii pozostaje ujęcie interdyscyplinarne w zakresie prowadzonych badań, dające możliwość prowadzenia analiz na kilku płaszczyznach i czyniąc pracę innowacyjną

Oddawana do rąk Czytelnika książka ma ambicję wpisania się w nurt wydawnictw syntetyzujących i porządkujących deskrypcję i eksplanację polskich przemian ustrojowych ostatnich dwóch dekad. Tych na księgarskim rynku nie brakuje. Transformacja ustrojowa (czy też szerzej – systemowa), to popularna dziedzina refleksji naukowej. Pogłębione studia traktują o prawnych, politycznych, społecznych i ekonomicznych aspektach przemian. Brakuje jednak prac, które odwoływałyby się do drogi wskazanej dwadzieścia lat temu przez Tadeusza Mołdawę w książce 'Ludzie władzy 1944–1991'. Dzieło to uznać należy za fundamentalne opracowanie z punktu widzenia badań nad historią polskich instytucji politycznych. Nie ukrywając inspiracji wzmiankowaną pozycją, pragniemy wnieść – na ile jest to możliwe – oryginalny wkład w analogiczne badania nad okresem budowy i stabilizacji państwa liberalno-demokratycznego w latach 1989–2011. Praca składa się z trzech integralnie powiązanych segmentów. W części pierwszej podjęto próbę uchwycenia współczesnej polskiej tradycji konstytucyjnej materializowanej w postaci ustawy zasadniczej z 1997 roku w perspektywie doświadczeń historycznych narodu i państwa. W rozdziale I zaprezentowano zatem syntetycznie wybrane kwestie polityczno-ustrojowe XIX i I połowy XX wieku. W rozdziale II i III naświetlono doświadczenia dziejowe po zakończeniu II wojny światowej, które określiły miejsce Polski w ładzie jałtańskim. Rozdział IV jest obszernym studium systemu polityczno-ustrojowego współczesnej Polski, czyli okresowi po 1989 roku, ze szczególnym uwzględnieniem tymczasowych rozwiązań konstytucyjnych (1989–1997), przygotowania i uchwalenia pełnej konstytucji z 1997 r. i zasad ustrojowych oraz systemu naczelnych organów państwowych przez tę ustawę zasadniczą określonych. Zwracamy również uwagę (rozdział V) na relacje ustrojowe między Polską a Unią Europejską, które szczególnie po 2004 roku, czyli formalnym przystąpieniu Polski do europejskiej wspólnoty, zaczęły odgrywać znaczną rolę w kształtowaniu relacji między organami państwowymi oraz stanowią impuls dla korekt polskiego ładu konstytucyjnego. Wreszcie podjęliśmy próbę sklasyfikowania najważniejszych z punktu widzenia tematyki tej książki, propozycji zmiany Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku. Część druga poświęcona jest strukturze centralnych organów państwowych od 1989 roku i ich obsadzie personalnej, z tym, że gdy chodzi o Sejm i Senat, zamieszczone zostały jedynie składy organów kierowniczych izb (marszałkowie i prezydia). Piastunom poszczególnych organów przypisane zostały polityczne afiliacje, co wydaje się istotne w badaniach nad transformacją polskiej sceny politycznej. Trzecia część książki zawiera wybrane akty prawne oraz inne dokumenty opisujące podstawy i przemiany polskiego porządku ustrojowego. Autorzy mają nadzieję, że niniejsze opracowanie spełni trzy podstawowe cele. Po pierwsze, będzie autorskim, choć siłą rzeczy dość syntetycznym spojrzeniem na system sprawowania władzy państwowej w Polsce z perspektywy historycznej, obecnych rozwiązań ustrojowych oraz propozycji zmian konstytucyjnych; po drugie – stanie się źródłem wykorzystywanym w badaniach ustrojowych i politologicznych; po trzecie wreszcie – będzie pozycją wydawniczą wykorzystywaną w dydaktyce akademickiej, szczególnie na kierunkach politologia i prawo oraz innych, pokrewnych studiach. Publikacja powstała we współpracy z Instytutem Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.