Tomasz Jeż Ordre des livres

Monografia jest poświęcona rekonstrukcji muzycznego imaginarium humanistycznych elit dawnego Śląska w XVI-XVII wieku. Tradycje muzyczne tego regionu w tym czasie wyróżniają się różnorodnością wzorów kultury i bogactwem jej form; do tej pory przedmiotem badań były jednak przede wszystkim wybrane z niej zjawiska opisywane za pomocą dość hermetycznego dyskursu konwencjonalnej muzykologii. Tymczasem tradycje te utrwalone są również w piśmiennictwie liderów „śląskiej republiki uczonych”, a ich perspektywa daje szansę na zupełnie nowe ujęcie tego zagadnienia. Celem książki jest odtworzenie, jak postrzegali, rozumieli i opisywali je reprezentanci różnych profesji: poeta, wydawca, pedagog, lekarz, historyk i krajoznawca, w rozmaity sposób zanurzeni we współtworzonej przez siebie kulturze. Ujęcie takie umożliwia pełniejsze zilustrowanie funkcjonowania kultury muzycznej i przedstawienie faktycznej funkcji, jaką pełniła ona dla liderów badanego środowiska. Pozwala też na poznanie istoty interesujących nas wyobrażeń, w szczególności ich sensu i wartości dla przedstawiających je autorów.

This book studies the Jesuit culture in Silesia and Kłodzko (Glatz) County by focusing on its musical works and traditions. The strategies adopted by the Jesuits achieved notable results in the artistic traditions they cultivated, first of all a creative redefinition of musical culture itself, at various levels of its organization. While allowing music to exert influence on human activity, the Jesuits had to accept that its impact would depend on the peculiarities of local possibilities and conditions. This is why they analysed the qualities of music and its culture-forming potential in such detail and precisely defined its norms and modes of functioning. The impact of music can be observed in the transformations that the cultivation of musical culture brought about in the model of the Order itself, as well as in individuals, communities, and the time and space that defined them.

Prezentowana książka to zbiór artykułów, poświęconych jezuickiej kulturze artystycznej Rzeczpospolitej Obojga Narodów, widziany zarówno z perspektywy zjawisk globalnych, jak i lokalnych. Badacze zajmujący się jezuicką architekturą, edukacją, literaturą, muzyką i teatrem, zgodnie potwierdzają, że sztukę krzewioną w środowisku Towarzystwa Jezusowego warunkowały z jednej strony bardzo wyraźne tendencje do homogenizacji: zarówno w skali prowincji czy państw, jak i kontynentów, a nawet całego globu. Z drugiej strony kierunek działania wskazywały jezuitom strategie kulturowej akomodacji, tak bardzo charakterystyczne dla tego środowiska, a zarazem tak daleko wyprzedzające swoją epokę.