Amet-chan A. Szejchumierow Livres

Wpierwszej połowie XVII wieku Chanat Krymski był jednym znajsilniejszych państw wEuropie Środkowo-Wschodniej. Był on częścią rozległego świata muzułmańskiego, który rozciągał się od Maroka po Indonezję istanowił jednolitą przestrzeń kulturową. Państwo Girejów obejmowało Półwysep Krymski (zwyjątkiem Wybrzeża Południowego iKerczu, rządzonych przez turecką administrację ejaletu Kaffy) oraz stepy od Dniepru po Kubań włącznie. Chanowie krymscy uważali ziemie czerkieskie na Północnym Kaukazie za część swojego imperium. Pas ziem nadbrzeżnych od Dunaju do Dniepru wchodził wskład państwa osmańskiego, ale ludność tatarska tych terenów była podwójnie podporządkowana sułtanowi- chanowi. Jały agasi (aga nadbrzeża) był namiestnikiem chana nad Tatarami budziackimi, największej społeczności tatarskiej wregionie Morza Czarnego poza Krymem iKubaniem. Kierowanie państwem idowództwo nad armią były synonimami. Głową państwa był chan, który był również naczelnym dowódcą. Jego zastępca inastępca nosił tytuł kałgi (kałga-sułtan). Drugi następca chana nosił tytuł nureddina (nureddin-sułtan). Pod nieobecność chana to właśnie oni mieli dowodzić armią. Pod jego dowództwem dowodzili odpowiednio prawą ilewą flanką. Inni członkowie rodziny Girejów (sułtani) byli również dowódcami wojskowymi. Bejowie (begowie), wyższa szlachta chanatu, łączyli funkcje dowódców izarządców. Przedstawiciele głównych rodów chanatu Szirinów, Mansurów, Barynów, Argynów, Sedżeutów iJaszławów brali udział wrządzeniu krajem razem zGirejami...

Istniejący na przestrzeni ponad trzech stuleci (od 1442 do 1783 r.) Chanat Krymski odegrał ważną rolę w historycznych losach Europy Wschodniej. Siły zbrojne pozwalały Girejom bronić granic i utrzymać swoje interesy w obliczu potężnych sąsiadów. Wojsko krymskie często okazywało się decydującą siłą w licznych konfliktach zbrojnych, wstrząsającymi Europą Wschodnią i Kaukazem. Organizacja wojskowa i taktyka armii chanów krymskich były kontynuacją tradycji Złotej Ordy, sięgających systemu militarnego imperium Czyngis-chana, który z kolei opierał się na wielowiekowych doświadczeniach wojen stepowych. Tatarzy krymscy chętnie wykorzystywali oddziaływanie wojenne innych ludów w rzemiośle wojennym, jednocześnie sami stając się przyczyną transformacji sił zbrojnych sąsiednich krajów. Symbioza tradycji Złotej Ordy i wpływów osmańskich doprowadziła do powstania krymskiej sztuki wojennej. Wielu współczesnych zauważyło duże podobieństwo ubioru, broni i zbroi Tatarów krymskich u wielu ich przeciwników. Nawet tak niezwykłe wojsko w tym rejonie Europy jakie powstało na Siczy Zaporoskiej, wypracowało pod wpływem tatarskim swój własny, specyficzny styl działań wojennych. Tym sposobem wojska krymskie wywarły znaczący wpływ na historię Europy Wschodniej i Północnego Kaukazu, nie tylko poprzez swój udział w konfliktach zbrojnych, ale i dzięki wpływowi na ewolucję spraw wojskowych w pozostałych państwach. Wojsko krymskie jest niezwykłym przykładem adaptacji klasycznej stepowej sztuki wojennej do nowych realiów ery prochu...