Szczęśliwe przypadki Józefa Wilkonia

Ta książka nie jest biografią, na takie pewnie przyjdzie jeszcze czas. To zapis długich rozm�w z wielkim artystą, ale przede wszystkim z człowiekiem, kt�ry skromnie twierdzi, że jego życiem rządzi przypadek, i umie z tego życia czerpać garściami ze wstępu Agaty Napi�rskiej. J�zef Wilkoń mistrz ilustracji i rzeźby, autor scenografii i gobelin�w, historyk sztuki. Także mistrz życia. Opowiada o dzieciństwie podczas okupacji (Kiedy dziś opowiadam o wydarzeniach, kt�re decydowały o życiu i śmierci, widzę, że wtedy przyjmowałem je zwyczajnie. Z wojny nie wyniosłem trwałych kompleks�w i lęk�w), nauce, domu i rodzicach (Jeśli jest we mnie trochę dobroci, jest to dobroć odziedziczona po matce. Choć po ojcu też, on był cholerykiem o złotym sercu). Oraz o roli przypadku w jego życiu: Niekt�rzy wykluczają przypadek i uważają, że organizują sobie życie według planu, bo ich zdaniem przypadkowo oznacza byle jak. Planowanie życia tak jakby się zakładało plantację? To nie dla niego. J�zef Wilkoń zbyt wiele razy w życiu doświadczył wpływu przypadku, żeby nie wierzyć w jego moc. Kiedy patrzy na świat, na wszechświat, widzi, że wszystko jest wypadkową zdarzeń i sumą przypadk�w. Opowiada o przypadku w malarstwie, w rzeźbie, w ilustracji książkowej. Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie zaliczał w tej samej klasie z Franciszkiem Starowieyskim i Romanem Cieślewiczem. Znany przede wszystkim jako ilustrator licznych książek dla dzieci, tak opowiada o swoich obrazach: Kreska zamaszysta, ale ruch musi być precyzyjny jak u chirurga. Od dawna urzekały mnie prace o zdecydowanej formie, wynikającej z dynamicznego ruchu ręką. Zwr�ciłem uwagę na biegłość mistrz�w japońskich, kt�rzy duży pędzel maczany w wodzie zamieniali w precyzyjne narzędzie. Docenia też prace polskich tw�rc�w ilustracji: W ilustracji polskiej było coś charakterystycznego, odrębnego to za sprawą malarzy zyskała taką oryginalność w świecie, coś, co r�żniło ją od ilustracji europejskiej, niemal dosłowne związki z malarstwem, bogactwo struktury i technika stricte wyjęta ze studium malarstwa. Sam siebie zaskoczył, odnajdując się w niezwykle wymagającej formie artystycznej, jaką jest rzeźba: Uwielbiam drewno, jego aksamitność, bogactwo zmian, szlachetność. Cięcie piły i uderzenia siekiery. Tak powstał tur, większy niż żywy. Jak sam tłumaczy: Nie rozumiałem, dlaczego ja, urodzony jako malarz, u schyłku życia zaczynam na poważnie rzeźbić. Sam jestem tym szczerze zaskoczony. W końcu uwierzyłem w to, że mogę być także rzeźbiarzem. Są i tacy, kt�rzy wolą moje rzeźby od ilustracji. Ja lubię i jedno, i drugie. Rzadko w jego pracach pojawiają się ludzie, natomiast portrety psychologiczne zwierząt m�wią wiele o człowieku. Przede wszystkim inspiruje go natura wspomnienia z dzieciństwa, przyroda, malownicze pejzaże. Przypadek w życiu osobistym miał znaczenie. Jego matka m�wiła, że jest urodzony w czepku. I rzeczywiście tak było, są na to dowody: te jego przypadki były szczęśliwe. Urodził się 12 lutego 1930 roku w Bogucicach koło Wieliczki. Mieszka i pracuje w Zalesiu Dolnym. Miał w swoim życiu kilkaset wystaw zbiorowych i indywidualnych i dostał dziesiątki nagr�d i wyr�żnień. Należy do grona najwybitniejszych polskich artyst�w zajmujących się ilustracją. Na jego dorobek w tej dziedzinie składa się blisko dwieście książek, zar�wno dla dzieci, jak i dla dorosłych. W grudniu 2009 roku powstała fundacja Arka im. J�zefa Wilkonia, zajmująca się ochroną i promocją dorobku artystycznego J�zefa Wilkonia i og�lnych wartości związanych ze sztuką piękną, a w szczeg�lności z ilustracją i sztuką edytorską. Bycie dobrym człowiekiem powinno być normą, przeciętną. Ale nie chcę robić wrażenia, że na ten temat wiem więcej niż inni. Raz jest lepiej, raz gorzej, nie ma o czym m�wić J�zef Wilkoń Agata Napi�rska, urodzona w Grudziądzu w 1983 roku, dziennikarka i tłumaczka, autorka książki Jak oni pracują. Na co dzień redaktorka naczelna i wydawczyni magazynu Zwykłe Życie. Mieszka w Warszawie.