Pamięci, przemów! Autobiografia raz jeszcze

Autobiografia Vladimira Nabokova stanowi klucz do całej jego tw�rczości. Jedynie dzięki niej czytelnik ma szanse dostrzec w doświadczeniach bohater�w powieści i opowiadań echa wydarzeń z życia pisarza. Ma też szanse zetknąć się z jego refleksjami wyrażanymi już nie w imieniu fikcyjnych postaci, tylko we własnym, a więc mogącymi pom�c w interpretacji dzieł literackiej fikcji. Zarazem autobiografia ta nie jest czymś gatunkowo odmiennym od Nabokovowskich powieści i opowiadań. Jest to memuarystyka wyjątkowo literacka, napisana wysmakowanym, eleganckim stylem, pełna efektownych chwyt�w, fałszywych trop�w i chytrze zastawionych na czytelnika pułapek. Znajdujemy tu także prafabułę wielu Nabokovowskich utwor�w, kt�rą jest wygnanie z raju dzieciństwa i pr�by jego odzyskania. Jednym ze środk�w wiodących z powrotem do edenu jest literatura, literatura najwyższej miary intelektualnej i artystycznej, a przy tym ogromnie zmysłowa i niezwykle skuteczna w ewokowaniu przeszłości. Tematem jest tu między innymi czas, w kt�ry Nabokov, wedle własnej deklaracji nie wierzy, ale kt�ry jednocześnie jest więzieniem o nieprzeniknionych dla ziemskiego wzroku murach. Pamięci, przem�w to ostateczna, najp�źniejsza wersja autobiografii, jedno z najważniejszych i najwspanialszych dzieł wielkiego pisarza.